14 oktober 2018 | 4 min lezen                                                                            

Vorig jaar, december 2018, zat ik tussen kerst en oud en nieuw in Myanmar in stilte: mijn allereerste 10-daagse Vipassana meditatie course. Deze 10-daagse Vipassana course is tientallen jaren geleden opgezet door Dhr. S.N. Goenka. Tijdens deze 10 dagen, waarbij de mannen en vrouwen gescheiden leven, maar wel samen in dezelfde 'Dhammahal' mediteren (aan andere kanten van de zaal welteverstaan), wordt er niet gesproken. Nog wordt er met elkaar via oogcontact of enig andere vorm van lichaamstaal met elkaar gecommuniceerd. Deze ‘gedragsregels’ zijn er om je volledig te kunnen richten op de meditatie (gemiddeld zo'n 12 uur per dag) en je nergens door te laten afleiden. Ook tijdens het eten wordt er niet gesproken en is het de bedoeling om in je ‘eigen ruimte’ te blijven.

| “ook tijdens het eten wordt er niet gesproken...”     

Veel mensen aan wie ik vertel dat ik Vipassana praktiseer reageren vol ongeloof en bijna met afkeer: ‘Mag je 10 dagen niet praten??!' 'Maar dat is toch verschrikkelijk?' 'Ook niet tijdens het eten??!’ en ‘Na die 10 dagen was je zeker wel heel blij dat je weer mocht praten?!’

Het grappige is dat ik het 'niet mogen praten' tijdens deze 10 dagen als één van de meest prettige ervaringen van de hele Vipassana heb ervaren. Stilte, geen ruis, geen invloed van de ander op mijn geestelijke gemoedstoestand. Juist ook tijdens het eten niet hoeven te praten, maar alleen maar bezig zijn met eten, proeven, écht proeven, zonder gestoord te worden omdat je ‘sociaal’ moet doen en dus zou moet praten.

Begrijp mij niet verkeerd, ik vind praten en het uitwisselen van gedachten, ideeën, een goed gesprek et cetera heerlijk en ook heel belangrijk (we hebben taal immers niet voor niets)! Maar stilte geeft je de ruimte om alles wat er binnenin jezelf omgaat en wat er om je heen gebeurt, meer helder waar te kunnen nemen. Stilte is de essentie van wijsheid en vanuit de diepte van de stilte kan helderheid ontstaan in onze geest. Dat vind ik een wonderbaarlijke ervaring. Daarnaast kan je vanuit die diepe stilte ook een enorme rust ervaren. Maar, stilte kan ook zeer confronterend zijn. Met name omdat we niet gewend zijn om stil te zijn. Altijd is er geluid en ruis, mensen om ons heen, en dan ook nog eens de stem in ons eigen hoofd. Nooit krijgen we de mogelijkheid, of creëren we deze voor onszelf, om eens echt stilte te ervaren. Veel mensen zijn dan ook bang voor stilte.

| “altijd is er geluid en ruis, mensen om ons heen,
  en dan ook nog eens de stem in ons eigen hoofd”

Het mooie van stilte is, dat er via stilte ook wordt gecommuniceerd. De stilte zegt namelijk al voldoende. Zo leefde ik die 10 dagen met de ander Vipassana beoefenaars in stilte en voelde ik mij enorm verbonden met mijn mede beoefenaars. Dit zal ook zeker te maken hebben gehad met het feit dat je daar ‘in hetzelfde schuitje zit’. Maar dan nog, de stilte bracht een andere dimensie met zich mee. Eentje van vredelievendheid, zorgzaamheid, rust.

Na de deze 10 dagen mocht er weer gesproken worden. Ik merkte aan mezelf dat ik dit behoorlijk intens vond en mij niet zo snel in de rumoerigheid van het praten thuis voelde. Behalve met één meisje, Coralie, een Française die ik aan het begin van de 10-daagse course had ontmoet (toen we nog wél mochten praten). Met haar deelde ik mijn ervaringen van de 10-daagse Vipassana. Wat ons beide opviel was dat, ondanks te stilte, je met de ander meevoelt, mee-ervaart en mee kan leven. Want in gedachten en vanuit je hart kan je bij de ander zijn. Daar zijn geen woorden voor nodig.

Sinds deze Vipassana communiceer ik met Coralie, die aan de andere kant van de wereld woont, door elkaar voice berichten via whatss app te sturen. Het mooie van deze manier van communiceren met elkaar is enerzijds dat het stil is aan de ‘andere’ kant, want je hebt de ander niet aan de telefoon. Dit maakt dat je ongestoord kan praten en vertellen wat je wilt en dat je stiltes kan laten vallen als je even niet meer weet wat je wilt zeggen of naar woorden zoekt. Anderzijds word je ook niet, al dan niet goed bedoelt, gestoord door de ander die zijn verhaal of ideeën meteen in het gesprek wilt brengen. We zijn namelijk als mensen zo geneigd om direct te reageren als de ander wat zegt. Door de stilte die er aan de andere kant is, ervaar je de ruimte om ook een stilte te laten vallen en pas te praten als je dat weer wilt.

| “we zijn als mensen zo geneigd om direct te reageren
   als de ander wat zegt”

Een ander aspect wat dit met zich meebrengt, is aandachtig luisteren. Als zij mij een voice bericht stuurt, dan neem ik de tijd en luister ik veel aandachtiger naar wat zij zegt dan wanneer ik haar aan de telefoon zou spreken. Dit komt omdat ik tijdens een telefoongesprek veel sneller in mijn automatische reactie van reageren zou schieten. Nu neem ik de tijd om te luisteren en te voelen hoe haar woorden bij mij binnenkomen. Ook hier is stilte van wezenlijk belang, omdat ik in stilte luister.

Coralie was ook degene die mij onlangs wees op; ‘clear communication is key to a good relationship, any kind of relationship’. Hiermee liet zij mij weer realiseren hoe fragiel communicatie kan zijn. In communiceren schuilt namelijk het ‘gevaar’ dingen te zeggen die je eigenlijk niet meent (vanuit angst of boosheid) of juist dingen niet zegt of onduidelijk (ook vaak uit angst of boosheid). Hierdoor zetten we onszelf en de ander op een dwaalspoor omdat we niet helder zijn in onze communicatie. En dan, ook nu weer, is ruimte maken voor stilte zo belangrijk. Om even stil te staan bij ‘wat wil ik nu eigenlijk écht communiceren naar de ander?’.

| “clear communication is key to a good relationship,
   any kind of relationship.”

Neem daarom af en toe de tijd om stil te zijn, om vanuit die stilte helder te kunnen communiceren met jezelf en met de ander.